ÖZET
7143 Sayılı Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması Hakkında Yasa’nın 5. Mad. hükmü matrah ve vergi artırımı hükümlerini düzenlemektedir. Yasa’nın getirdiği avantajlardan yararlanmak isteyen gerçek ve tüzel kişilerin 31.08.2018 tarihine kadar bu haktan faydalanmaları gerekmektedir. Mükelleflerin ve ayrıca potansiyel müstakbel vergi mükelleflerinin 2013-2017 yılları için beyan ettikleri, gelir ve kurumlar vergisi matrahını, gelir/kurumlar stopaj vergileri ile KDV’lerini kanunda öngörülen oranlarda artırmaları ve tahakkuk eden vergileri kanunda öngörülen süre ve şekilde ödemeleri halinde bu yıllara ve vergi türlerine ilişkin olarak vergi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacaktır.
Diğer taraftan, haklarında 2013 ila 2017 yılları için sahte fatura düzenleme yönünde vergi tekniği raporu bulunan mükellefler sahte fatura düzenleyicisi olarak işlem göreceklerinden dolayı, bu kimselerin matrah ve vergi artırımı imkanından faydalanmaları mümkün bulunmamaktadır. Ayrıca, defter kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sayfalarını yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar ile terör suçundan hüküm giyenler matrah artırımından faydalanamazlar.
I-GİRİŞ
Bilindiği üzere, 7143 sayılı Vergi ve Diğer Bazı Alacakların yeniden Yapılandırılması hakkındaki Yasa 18.05.2018 tarih ve 30425 Sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Yasanın 5. Maddesi vergi ve matrah artımı hakkında ayrıntılı düzenlemeler içermektedir. Buna göre; 31 Ağustos 2018 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri 2013 ila 2017 yılları için belirli şartlar dahilinde matrah ve vergi artırımında bulunabileceklerdir. Matrah ve vergi artırımı elektronik ortamda yapılabilmektedir. Mükelleflerin gelir vergisi, kurumlar vergisi, gelir-kurumlar stopaj, ve KDV yönünden yasada ön görülen oranlarda artırmaları halinde ve belli bir oranda vergi ödemeleri durumunda bu vergi türleri nedeni ile matrah ve vergi artırımında bulunulan yıllar için ve vergi türleriyle sınırlı olmak üzere vergi incelemesi ve cezalı vergi tarhiyatı yapılamayacaktır.
II- MATRAH ARTIRIMI HÜKÜMLERİ
Bilindiği üzere, 7143 sayılı Kanunun 5’inci maddesi matrah ve vergi artırımı hükümlerini düzenlemektedir. Devam etmekte olan vergi incelemelerinin 31 Temmuza kadar sonuçlandırılması zorunludur. 18.05.2018 tarihinden önce başlanılan vergi incelemelerinin 31 Temmuza kadar neticelendirilmesi gerekmektedir. Bu arada yapılan matrah artırımları geçerli olacaktır. Sahte fatura düzenleme yönünde 2013 ila 2017 yılları arasında haklarında VTR düzenlenmemiş olan mükellefler matrah artırımı yapabilecektir. Konuyla ilgili uygulamada bazı tereddütler oluşmaktadır. Bu tereddütler 7143 sayılı Yasa ve ilgili Genel Tebliğlere ve Bakanlık yazıları veya yargı kararlarına göre çözümlenebilecektir.
Buna göre;
1. Bilindiği üzere, 7143 sayılı Yasanın 5/4-9 bent hükmüne göre; 213 sayılı VUK mad. 359 (b) fıkrası hükmünde defter kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sayfalarını yok ederek, yerine başka yaprak koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerinin tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler matrah artırımından faydalanamayacaktır. 2013 ila 2017 yılları arasında haklarında VTR düzenlenen mükellefler veya herhangi bir nedenle düzenleme tespiti olan mükelleflerde matrah artırımından faydalanamaz.
2. Bir mükellef için 2013 yılında veya 2014 yılında defter kayıt ve belgeleri yok ettiği iddiasıyla VUK 359 (b) kapsamında tarhiyat önerilmişse ve bu tarhiyatlarda kesinleşmiş ise bu defa 7143 sayılı Kanunun 5’inci maddesinde düzenlenen matrah ve vergi artırımı hükümlerinden faydalanamaz. Bu uygulama aynı şekilde 2013,2014,2015,2016,2017 yıllarına kadar devam eder.
3. Bir mükellef hakkında VUK 359 (b) kapsamındaki suçları işlediklerine dair bir fiilin varlığı tespit edilememiş ise bu durumda bu mükellef raporun kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde matrah artırımından faydalanabilir.
4. Geçmiş dönemde gerek 6736 sayılı Yasa ve gerekse 6111 sayılı Yasalarda VUK 359 şüphesiyle matrah artırımından yararlandırılmayan bazı mükellefler dava açarak, bu hakları elde etmiştir. Örneğin; 6111 sayılı Yasaya göre matrah artırımı bozulan bir mükellefin açtığı dava lehine sonuçlanmıştır. (Bkz: Danıştay 4. Dairesi Kararı, 13.03.2017 gün ve E: 2014/9210-K:2017/1646) ( Bkz: İzmir 4. Vergi Mahkemesi Kararı, E:2011/1301-K:2012/1317
5. Öte yandan, yapmış olduğu matrah artırımını önce kabul edip sonra bozan vergi dairesi işlemini Maliye Bakanlığı kabul etmiştir. (Bkz: Gelir İdaresi Başkanlığı Yazıları: 31.03.2011 gün ve 031749) ( Yine İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı Yazısı: 28.03.2011 gün ve 2781 sayılı Yazı)
6. Sonuç olarak, hakkında VUK 359 (b) kapsamında herhangi bir tespit bulunmayan bir mükellefin matrah artırımında bulunduktan sonra ilerleyen tarihlerde sahte belge düzenleme şüphesiyle vergi incelemesine alınması durumunda mükellefin matrah artırımında bulunduğu yıllar için vergi incelemesi yapılabilir. Yapılan inceleme neticesinde mükellefin sahte belge düzenlediği hakkında VTR tanzim edilir, ancak sahte belge düzenlemekten dolayı doğan cezalı tarhiyat yapılamaz. (Bkz: L. Kılınçkaya, 7143 sayılı Yasanın VUK 359 (b) kapsamında işlenen Suçlar Dolayısıyla Yapılacak İnceleme Etkisi, Vergi Raporu Dergisi, Yıl:26, Sayı:225, Haziran-2018 S:93)
III- MATRAH ARTIRIMININ SONUÇLARI
7143 sayılı Yasa’nın 5. Maddesine göre matrah ve vergi artırımında bulunanlar için herhangi bir cezalı tarhiyat yapılamaz. Diğer taraftan;
- Artırılan matrahlar nedeniyle geçici vergi hesaplanmayacaktır.
- Matrah veya vergi artırımı dolayısıyla verilen bildirimler için damga vergisi alınmayacaktır.
- Gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında ve katma değer vergisi artırımında bulunan mükelleflerin, artırıma konu dönemlere ilişkin olarak vermiş oldukları “Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu” (Form Ba) ile “Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu”nu (Form Bs) artırım nedeniyle düzeltmelerine gerek bulunmamaktadır.
- Matrah/Vergi artırımında bulunan mükellefler hakkında, bu Kanunun yayım tarihinden önce başlanılmış vergi incelemeleri ile takdir işlemleri, Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ayın başından itibaren iki ay içinde sonuçlandırılmadığı takdirde bu işlemlere devam edilmeyecektir.
- Ödenen vergiler, gider veya maliyet kabul edilmeyecek, indirim, mahsup ve iade konusu yapılmayacaktır.
- Defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenledikleri tespit edilenler veya bu fiiller nedeniyle incelemesi devam edenler matrah ve vergi artırımından yararlanamayacaklardır. Ancak, bu fiillerle ilgili yapılan incelemenin tamamlanması sonucu bu fiillerin varlığının tespit edilememesi durumunda, tespite ilişkin raporun mükelleflere tebliği tarihinden itibaren bir ay içerisinde yazılı başvurmaları, matrah ve vergi artırımı sonucu hesaplanan vergileri, raporun tebliğini izleyen aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde 6 eşit taksitte ödemeleri ve diğer şartları yerine getirmeleri koşuluyla yararlanırlar.
- Matrah veya vergi artırımında bulunulması, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun defter ve belgelerin muhafaza ve ibrazına ilişkin hükümlerinin uygulanmasına engel teşkil etmeyecektir.
- Terör suçundan hüküm giyenler, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla haklarında terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğu gerekçesiyle adli makamlar, genel kolluk kuvvetleri veya Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı tarafından yürütülen soruşturma ve kovuşturmalar kapsamında vergi incelemesi yapılması, terörün finansmanı suçu veya aklama suçu kapsamında inceleme ve araştırma yapılması talep edilenler yararlanamayacaklardır.
- Mükelleflerin bu maddeye göre matrah veya vergi artırımı yaptıkları dönemlere ilişkin olarak kanuni süresinde vermedikleri anlaşılan beyannameler nedeniyle usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları uygulanmayacaktır.
IV-SONUÇ
Gerçek ve tüzel kişilerin ve hatta herhangi bir vergi dairesine kaydı bulunmayan potansiyel vergi mükelleflerinin de matrah artırımı yaparak, 2013 ila 2017 yılları için matrah ve vergi artımı yaparak, vergi incelemesi dışında kalması mümkündür. Devam etmekte olan vergi incelemelerinin Temmuz 2018 tarihine kadar sonuçlandırılmasın gerekmektedir.
Ayrıca, 18 Mayıs 2018 tarihinden önce başlanmış ve fakat 31 Temmuzdan önce sonuçlandırılan vergi incelemeleri açısından 7143 sayılı Yasa’nın 4. Madde hükmü her zaman imdada yetişen bir hükümdür. Bu madde hükmüne göre sonuçlanan vergi incelemelerinde (Ek-4/A dilekçesi) mad. 4 hükmüne göre çıkan verginin yarısının ödenmesi halinde bakiye verginin yarısı ve vergi ziyaının tümü silinmektedir. Bu gibi mükelleflerin 30 gün içerisinde ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren vergi dairesine Ek-4/A dilekçesi ile müracaat etmeleri gerekecektir. Devam etmekte olan Asliye Ceza Mahkemelerindeki vergi ceza davaları açısından matrah artırımını herhangi bir etkisi bulunmamaktadır.
YARARLANILAN KAYNAKLAR
1- Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı 7143 sayılı Yasa Hakkında Rehber
2- Gelir İdaresi Başkanlığının Yayınladığı 7143 sayılı Yasa Hakkında Matrah ve vergi artırımı Rehberi, Yayın No:280
3-7143 sayılı Yasa ve Genel Tebliğleri