7194 Sayılı 5.12.2019 Tarihli Kanun ile 1319 Sayılı Emlak Vergisi Kanununa Eklenen 43. Madde; “Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce ilgili mevzuat kapsamında yapılan veya yaptırılan değerleme sonucunda belirlenen ve değeri 42 nci maddede yer alan tutarı aşan (bu tutar dâhil) mesken nitelikli taşınmazlar, ilgilileri tarafından ulaşılabilecek şekilde Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün internet sitesinde ilan edilir ve ilgilisine ayrıca tebliğ edilir. ” gereği belirlenen değeri 5.000.000,00 TL sınırını aşan taşınmazların maliki / intifa hakkı sahibi veya hissedarlarına, 2020 yılı Şubat ayından başlamak üzere Değerli Konut Vergisi adı altında yeni bir vergi yükümlülüğü getirilmiştir.
7149 sayılı Kanun ile getirilen değerli konut vergisi düzenlemesinde “eşitlik” ilkesine aykırı olarak; mükelleflerin gelir durumuna ve sahip olduğu taşınmaz sayısına bakılmaksızın, sadece taşınmazın değeri üzerinden mükellefiyet tesis edilmiştir. Bu durumda birden fazla taşınmazı olan ve taşınmazlarının toplam değeri 5 milyon TL’den fazla ancak her birisinin değeri 5 milyon Türk Lirası’ndan az olan birey, değerli konut vergisinin mükellefi olmazken; değeri 5 milyon Türk Lirası’nın üzerinde tespit edilen taşınmaza malik olan kişiler bu verginin mükellefi olacak şekilde söz konusu kanun hazırlanmış bulunmakta idi. Ancak mükellefin söz konusu düzenleme de öngörülen oranda vergiyi ödemeye elverişli geliri bulunup bulunmadığına ilişkin değerlendirme yapılmadığı görülmektedir. Bu durum; Anayasa m.73/1’de öngörülen “herkesin mali gücü oranında vergi ödemesi” prensibine ve Anayasa’ nın muhtelif maddelerine, Vergi Mevzuatına ve İdarenin eylem ve işlemlerinin hukuka uygunluk koşullarına aykırı nitelikte olduğu fark edilmiş bulunmaktadır.
Taşınmazların değer tespitini bildirir tebligatlara ilişkin değerleme tespit işlemlerinin hangi ölçütlere dayandığına ilişkin hiçbir somut açıklama da yapılmamıştır. Hâlbuki 4982 sayılı Bilgi Edinme Kanunu çerçevesinde bilgilendirilme hakkı gereği değerlemenin hangi bilimsel ve/veya teknik ölçütlere dayanılarak yapıldığının belirtilmesi gerekmektedir. Bu itibarla, TKGM (Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü) tarafınca yapılan taşınmaz değer tespitlerine yasal süresi içinde önce itiraz yapılması sonrasında bu itirazların 15 günlük sürede TKGM tarafından cevapsız bırakılması üzerine ise, TKGM tarafından tebliğ / ilan olunan Değer Tespitlerinin kesinleşmemesi için iptal talepli davaların açılması icap etmiştir.
Türkiye Büyük Millet Meclisine 11 Şubat 2020 tarihinde sunulan yasa teklifi ile 07 Aralık 2019 tarihinde yürürlüğe giren Değerli Konut Vergisi Kanununun bazı maddelerinin değiştirilmesi ve iptalini içeren yeni Kanun TBMM Genel Kurulunda kabul edilmiştir. Böylece yapılan değişiklikleri içeren 7221 Sayılı Kanun ise, 20 Şubat 2020 tarih ve 31045 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.
20 Şubat 2020 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunan bahse konu Kanun ile TKGM nezdinde itiraz edilen hususlara yönelik bazı yeni düzenlemeler yapılmış bulunmaktadır. Şöyle ki;
1. Değerli Konut Vergisi mükellefiyet başlangıç süresi 2020 yılından 2021 yılına ertelenmiştir. Dolayısı ile 2020 yılında Değerli Konut Vergisi ile ilgili olarak herhangi bir beyanname verilmesi ve vergi ödenmesi yükümlüğü bulunmamaktadır.
2. Değerli Konut Vergisine esas teşkil edecek taşınmaz değeri, yani verginin matrahı 1319 Sayılı Emlak Vergisi Kanunu 29. Maddesine göre belirlenen Bina Değeri olarak düzenlenmiştir. TKGM tarafından yapılan değer tespitleri, Değerli Konut Vergisi matrahı olmaktan çıkarılmıştır. Daha açık bir ifade ile Emlak Vergisine esas Bina Değeri 5.000.000,00 TL’ sını aşan mesken nitelikli taşınmaz maliki / intifa hakkı sahibi / hissedarları olan kişiler Değerli Konut Vergisi mükellefiyeti kapsamına alınmıştır.
3.Herhangi bir geliri olup olmadığına bakılmaksızın mesken nitelikli bir adet taşınmazı bulunan herkes Değerli Konut Vergisinden muaf tutulmuştur. Bina değeri 5.000.000,00 TL’sini aşan birden fazla mesken nitelikli taşınmazı olan kişiler için ise, bina değeri en düşük olan mesken nitelikli taşınmaz Değerli Konut Vergisinden muaf tutulmuştur.
4.Kanun ile bina değeri 5.000.000,00 TL sınırını aşan mesken nitelikli taşınmazlar ile ilgili olarak ödenecek vergi oranları da yeniden düzenlenmiştir. Şöyle ki:
- Bina değeri 5.000.000,00 TL ile 7.500.000,00 TL arasında olan taşınmazlarda, 5.000.000,00 TL’ yi aşan kısım üzerinden (2.500.000,00 TL üzerinden) binde 3 oranında,
- Bina değeri 7.500.000,00 TL ile 10.000.000,00 TL arasında olan taşınmazlarda, 7.500.000,00 TL kısım için 7.500,00 TL, 7.500.000,00 TL’ yi aşan kısım üzerinden (2.500.000,00 TL üzerinden) binde 6 oranında,
- Bina değeri 10.000.000,00 TL üzerinde olan taşınmazlarda, 10.000.000,00 TL kısım için 22.500,00 TL, 10.000.000,00 TL’ yi aşan kısım üzerinden binde 10 oranında,
Vergi ödeme yükümlülüğü getirilmiştir.
20 Şubat 2020 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunan bahse konu Kanun uyarınca TKGM tarafından belirlenen değerler verginin matrahı olmaktan çıkarılmış bulunmaktadır. Bu itibarla söz konusu değerler esas alınarak açılan iptal talepli davaların konusuz kalacağı muhtemeldir. Kaldı ki; 2577 sayılını kanunun 15. Maddesinin 1/a bendi uyarınca Ankara’da açılan davaların reddi yönünden karar verilmiş olup söz konusu dosyaların İstanbul Vergi Mahkemesine gönderildiği de bilinmektedir. Bunun yanı sıra yeni yayımlanan yasa dikkate alınarak açılmış bulunan davalarda kararların beklenilmesi ve bu süreçte feragat müessesine başvurulmaması gerektiği kanaatindeyim.