TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMA SUÇLARI VE TRAFİK CEZA HUKUKU

5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda kasten işlenebilen suç olarak düzenlenmiş bulunan ulaşıma müdahale ederek ve araç kullanmak suretiyle trafik güvenliğini kasten tehlikeye sokma suçları toplumun güvenliği, bireylerin yaşamı, sağlığı veya malvarlığı için zarar tehlikesini cezalandırmayı gerekli görerek toplum düzenini ve kamu güvenliğini korumayı amaçlamıştır. Giderek çeşitlenen, gelişen ve yaygınlaşan ulaşım araçları toplumda yaşayan kişinin hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından çeşitli tehlikelerin meydana gelmesine sebebiyet vermekte olup, suçların önlenmesini veya azaltılmasını sağlamaya yönelik olarak trafik ceza hukukunun geliştirilmesi gerekmektedir. Yasa koyucunun toplumdaki bireylerin canlarını veya mallarını korumak için her türlü ulaşım şekline müdahale ederek, trafik güvenliğinin sağlanması amacıyla radikal tedbirler alması gerekmektedir. Öncelikle trafikte işlenebilen suçlarla ilgili olarak sürücülerin bilinçlendirilmesi, sürücü belgelerinin verilmesin de hassasiyet gösterilerek sürüş yeteneği kazanamayanlara sürücü belgelerinin verilmemesi, trafik polislerinin uzmanlaştırılması, karayollarının bakımını ve yapımını üstlenen kişilerin eğitilmesi, trafik kontrollerinin ve denetimlerinin teknoloji kullanılarak yapılması, trafik ihlallerini alışkanlık haline getiren araç sürücülerinin tespiti ve cezalandırılmalarına yönelik tedavi edici ve caydırıcı önlemlerin alınması gerekmektedir. Duble yolların artması ile trafikte meydana gelen yaralanma veya ölüm olaylarının[1]azalması bile alt yapıya yönelik tedbirlerin suçların azaltılmasında ne kadar  önemli  olduğunu  göstermektedir.

 Ceza hukukunun temel ilkelerine uygun,  trafikteki tehlikeleri veya zararları önlemeye yönelik olarak, belirlilik ilkesi ışığında suçların ve cezaların tespiti ile cezanın ıslah edici, özel ve genel önleme fonksiyonunu yerine getirecek yasaların yapılması ve etkin bir şekilde uygulanması ile trafik güvenliğinin sağlanması gerekir. Ayrıca trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçlarında teşebbüs ve içtima ile ilgili uygulamadaki karışıklıkların yasal düzenlemeler yapılarak düzeltilmesi de uygulama birliğini sağlayarak yasaların hızlı, etkin ve sağlıklı birşekil de uygulanmasına katkıda bulunacaktır.

Zarar ve tehlike suçları arasında asli norm, tali norm ilişkisi bulunmakta olup, asli norm zarar suçudur. Zarar suçunun oluştuğu halde tali norm olan tehlike suçundan hüküm kurulamaz. Hem kasten trafik güvenliğini tehlikeye sokma hem de taksirle yaralama veya öldürme suçlarının tek fiil ile işlenmesi halinde, iki eylem arasında zaman bakımından ara bulunmayıp, eylem bölünemiyorsa, tek fiil ile iki suç oluştuğundan bu halde farklı neviden fikri içtima kuralı uygulanmalıdır. Çünkü tehlike yaratan fiil ile ölüm veya yaralanma neticesini meydana getiren fiil tektir. Tek bir fiil ile kanunun faklı hükümleri ihlal edildiğinden en ağır cezayı düzenleyen hükme göre ceza verilmelidir.

Uygulamada trafik güvenliğini tehlikeye sokma ve taksirle yaralama suçlarının birlikte işlendiği hallerde, cumhuriyet savcıları tarafından farklı neviden fikri içtima kuralları gereğince soruşturma aşamasında cezası ağır olan suçtan kamu davası açılarak, diğer suç olan genellikle de tehlike suçu olan trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçundan kamu davası açılmayıp, sadece taksirle yaralama suçundan kamu davası açılmaktadır. Hatta soruşturma aşamasında eylem sadece taksirle yaralama olarak nitelendirilip, mağdurun şikâyetçi olmadığı hallerde TCK’nın 89. maddesi gereğince kovuşturmaya yer olmadığına karar verilerek trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu soruşturma veya yargılama konusu yapılmamaktadır. Yargılama aşamasında ise, taksirle yaralama suçunu düzenleyen 5237 sayılı TCK'nın 89. maddesi kapsamında olan zarar suçundan şikâyetten vazgeçilmiş olması nedeniyle sanık hakkında CMK’nın 223. maddesi gereğince şikâyetten vazgeçme nedeniyle davanın düşmesine karar verilmekte olup, trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu cezasız bırakılmaktadır. Mahkemelerce trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçundan cumhuriyet savcısı tarafından kamu davası açılmayıp, sadece taksirle yaralama suçundan dava açılmış ise, CMK'nın 226. maddesi uyarınca 5237 sayılı TCK'nın 179/3. maddesi gereğince sanığa ek savunma hakkı tanınarak trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçundan sanığın koşullarının oluşması halinde mahkûm edilmesi gerekmektedir.

  Cumhuriyet savcıları tarafından trafik güvenliğini tehlikeye sokma ve taksirle yaralama suçlarını birlikte işlediğinin kabulü halinde, farklı neviden fikri içtima kuralları gereğince soruşturma aşamasında hem tehlike suçu olan trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçundan hem de zarar suçu olan taksirle yaralama suçundan kamu davası açılması gerekmektedir. Yargılama aşamasında ise, mahkemece farklı neviden fikri içtima kuralları gereğince sanığın koşullarının gerçekleşmesi halinde müeyyidesi ağır olan suçtan cezalandırılması gerekmektedir. Böylece işlenen suçlar cezasız kalmayacak ve cezanın bireysel ve genel önleyici fonksiyonları gerçekleşerek daha az suç işlenmesi sağlanacaktır.
            
Türk Ceza Kanunu’nda Alman Ceza Kanunu’na paralel bir düzenleme yapılarak ulaşıma müdahale ederek veya araç kullanmak suretiyle trafik güvenliğini kasten tehlikeye sokma suçlarının taksirle işlenebilen hallerinin de suç olarak düzenlenmesi gerekmektedir. Çünkü uygulamada kasten işlenebilen TCK’nın 179/1-2. maddesi  ve fıkraları ile taksirle işlenen TCK’nın 85. ve 89. maddelerinde düzenlenen taksirle yaralama veya öldürme suçlarının içtimaı sırasında hukuk ihlalleri yaşanmakta olup, özellikle TCK’nın 179/1-2. maddesi ve fıkralarında düzenlenen suçlar soruşturma veya yargılama dışında kalmaktadır. Kanaatimizce eylemlerin taksirle işlenen hallerinin de Türk Ceza Kanunu’nda suç olarak düzenlenmesi ve fiillerin birlikte işlenmesi halinde gerçek içtima kuralları gereğince faillerin cezalandırılması,  cezaların ıslah edici,  özel ve genel önleyici işlevlerini yerine getirmeleri açısından çok daha etkili olacaktır.
          
Bireyler alkol veya uyuşturucu madde kullanarak ulaşım araçlarını sevk ve idare etmek suretiyle toplumda yaşayan kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından çeşitli tehlikelerin meydana gelmesine sebebiyet vermektedir. Suçların önlenmesini veya azaltılmasını sağlamaya yönelik olarak klasik soruşturma yöntemlerinin dışına çıkılarak hukuka uygun kontrol ve denetimlerin arttırılması gerekmektedir. Yasa koyucunun toplumu korumak için her türlü ulaşım sistemlerine etkili bir şekilde müdahale ederek, trafik güvenliğinin sağlanması amacıyla radikal tedbirler alması gerekmektedir. Öncelikle trafikte işlenebilen suçlarla ilgili olarak sürücülerin bilinçlendirilmesi, trafik polislerinin uzmanlaştırılması, trafik kontrollerinin ve denetimlerinin bilgisayar, mobese kameraları veya uydu gibi teknolojilerin kullanılarak yapılması, alkollü olarak veya uyuşturucu kullanarak araç kullanan sürücülerin tespiti ve cezalandırılmalarına yönelik tedavi edici ve caydırıcı önlemlerin alınması gerekmektedir. Olması gereken hukuk açısından alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecek halde olmasına rağmen araç kullanma suçlarının TCK’nın 179/3.  madde ve fıkrasının içine sıkıştırılmayıp, daha fazla maddede veya fıkrada olmak üzere,  her bir eylemin unsurlarının ayrı ayrı düzenlenerek belirgin ve açık bir şekilde düzenlenmesi gerekmektedir. Ceza hukukunun temel ilkelerine uygun,  trafikteki tehlikeleri önlemeye yönelik olarak suçların ve cezaların tespiti ile cezanın ıslah edici, özel ve genel önleme fonksiyonunu yerine getirecek yasaların yapılması ve etkin bir şekilde uygulanması ile trafik güvenliğinin sağlanması gerekir. Ayrıca trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçlarında teşebbüs ve içtima ile ilgili uygulamadaki karışıklıkların yasal düzenlemeler yapılarak düzeltilmesi de uygulama birliğini sağlayarak yasaların hızlı, etkin ve sağlıklı bir şekilde uygulanmasına katkıda bulunacaktır.

Ceza Kanunu’nun asıl amacı alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle güvenli biçimde araç kullanamayacak durumda olmasına rağmen araç kullanılması halinde meydana gelebilecek tehlike veya zararları önlemektir. Bu neden yasa koyucu özgürlükler ve bunların teminatları olan demokratik toplumun gereklerine uygun olarak sınırlamalar arasında ikili bir ayırım yaparak 1.00 promilin üzerinde alkollü olarak araç kullanan sürücüleri karine olarak trafik düzenini ve güvenliği açısından tehlikeli görerek eylemin TCK’nın 179/3. maddesinde yazılı alkolün etkisiyle güvenli biçimde araç kullanamayacak durumda olmasına rağmen araç kullanılma suçunun oluştuğunu kabul etmiştir. Yasa koyucu sürücüler için uyuşturucunun miktarı için herhangi bir ölçüt koymamış olup, uyuşturucu kullanarak araç kullanmayı suçun oluşması için yeterli görmüştür. Bu eylemler açısından suç soyut tehlike suçudur. Çünkü sürücünün 1.00 promilin üzerinde alkollü olarak araç kullanması eyleminde güvenli sürüş yapamayacağı ve tehlikeli olacağı yasa koyucu tarafından yasa düzenlenirken peşinen kabul edilmiştir. Ancak sürücünün 1.00 promil veya altında alkollü olarak araç kullanması halinde karine olarak suçun oluştuğu kabul edilmemektedir.
Türk Ceza Kanunu’nda Alman Ceza Kanunu’na paralel bir düzenleme yapılarak alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle güvenli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecek halde olmasına rağmen araç kullanma eyleminin taksirle işlenebilen halinin de suç olarak düzenlenmesi gerekmektedir. Çünkü uygulamada kasten işlenebilen TCK’nın 179/3. maddesi ile taksirle işlenen TCK’nın 85. ve 89. maddelerinde düzenlenen taksirle yaralama veya öldürme suçlarının içtimaı sırasında hukuk ihlalleri yaşanmakta özellikle TCK’nın 179/3. maddesinde düzenlenen suç soruşturma veya yargılama dışında kalmaktadır. Ayrıca tek fiil ile gerçekleşen birden fazla neticenin hem kasten trafik güvenliğini tehlikeye sokma hem de taksirle yaralama veya öldürme suçları olarak kabul edilerek kast ve taksirin iç içe girmesi sonucu farklı neviden fikri içtima kurallarının uygulanması sırasında kast ve taksirin tek fiille gerçekleştirilmesi ve iç içe girmesi nedeniyle, neticenin istenip istenmediğinin ispatı konusunda zorluklar ortaya çıkarmaktadır. Eylemlerin taksirle işlenen hallerinin de suç olarak düzenlenmesi ve fiillerin birlikte işlenmesi halinde, gerçek içtima kuralları gereğince, faillerin cezalandırılmasının cezaların özel ve genel önleyici işlevlerini yerine getirmeleri açısından çok daha etkili olacağını düşünmekteyiz.

Deniz, hava veya demiryolu ulaşımında, kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından bir tehlikeye taksirle neden olma suçu tehlike suçu olup, bu suçla taksirle meydana gelebilecek eylemler cezalandırılarak trafik güvenliği ve düzeni korunurken, trafikteki insanların hayatı, sağlığı veya malvarlığı güvenliği de taksirli eylemlere karşı korunmaktadır. Serbest hareketli bir suç olup, somut olayın özelliklerine göre aktif veya pasif davranışın kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından tehlikeye neden olup olmadığı araştırılmalıdır. Trafik güvenliğini taksirle tehlikeye sokma eylemi, deniz, hava veya demiryolu ulaşımında kaza tehlikesini oluşturmaya elverişli olmalı ve nedensellik bağı kurulabilmelidir. Somut tehlikeyi ortadan kaldıran önlemleri zamanında ve yeterince almayan veya tehlikenin devamına ya da büyümesine neden olan kişi açısından bu suçun maddi unsuru gerçekleşmiş sayılır.
 
 
TRAFİK GÜVENLİĞİNİ KASTEN TEHLİKEYE
SOKMA SUÇLARI
1. Giriş 15
2. Ulaşıma Müdahale Ederek Trafik Güvenliğini
Kasten Tehlikeye Sokma Suçu 23
2.1. Genel Olarak 23
2.2. Suçla Korunması Amaçlanan Hukuksal Yarar 23
2.3. Suçun Maddi Unsuru 24
2.4. Manevi Unsur 30
2.5. Suçun Faili 33
2.6. Suçun Mağduru 33
2.7. Suça Teşebbüs 33
2.8. Suça İştirak 35
2.9. İçtima 36
2.10. Görevli Mahkeme 39
2.11. Suçun Yaptırımı 39
2.12. Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması 40
2.13. Suçun Dava Zamanaşımı 40
3. Araç Kullanmak Suretiyle Trafik Güvenliğini Kasten
Tehlikeye Sokma Suçu 41
3.1. Genel Olarak 41
3.2. Suçla Korunması Amaçlanan Hukuksal Yarar 43
3.3. Maddi Unsur 43
3.4. Manevi Unsur 49
3.5. Suçun Faili 56
3.6. Suçun Mağduru 57
3.7. Suça Teşebbüs 57
3.8. Suça İştirak 58
3.9. İçtima 58
3.10. Görevli Mahkeme 66
3.11. Suçun Yaptırımı 67
3.12. Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması 68
3.13. Suçun Dava Zamanaşımı 68
4. Alkol Veya Uyuşturucu Madde Etkisiyle
ya da Başka Bir Nedenle Emniyetli Bir Şekilde
Araç Sevk ve İdare Edemeyecek Hâlde Olmasına Rağmen
Araç Kullanma Suçu 69
4.1. Genel Olarak 69
4.2. Suçla Korunması Amaçlanan Hukuksal Yarar 74
4.3. Maddi Unsur 74
4.4. Manevi Unsur 94
4.5. Suçun Faili 99
4.6. Suça Teşebbüs 100
4.7. Suça İştirak 101
4.8. Suçların İçtimaı 101
4.9. Görevli Mahkeme 108
4.10. Suçun Yaptırımı 108
4.11. Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması 110
4.12. Dava Zamanaşımı 110
4.13. Alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da
başka bir nedenle güvenli bir şekilde araç sevk ve idare
edemeyecek halde olmasına rağmen araç kullanma
suçuna ilişkin Yargıtay kararları 111
5. Trafik Güvenliğini Taksirle Tehlikeye Sokma Suçu
(TCK m.180) 149
5.1. Genel Olarak 149
5.2. Suçla Korunması Amaçlanan Hukuksal Yarar 151
5.3. Suçun Maddi Unsuru 152
5.4. Hukuka Aykırılık Unsuru 154
5.5. Manevi Unsur 155
5.6. Suçun Faili 161
5.7. Suçun Mağduru 162
5.8. Suça Teşebbüs 162
5.9. Suça İştirak 163
5.10. Suçların İçtimaı 165
5.11. Görevli Mahkeme 166
5.12. Suçun Yaptırımı 166
5.13. Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması 169
5.13. Suçun Dava Zamanaşımı 169
Sonuç 169
Kaynakça 177
TRAFİK GÜVENLİĞİNİ KASTEN TEHLİKEYE SOKMA
SUÇLARINA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 181
 
TAKSİRLE YARALAMA SUÇU 271
 
I. GENEL OLARAK 271
1. Suçla Korunan Hukuki Değer 275
2. Suçun Mağduru 276
3. Suçun Faili 276
II. SUÇUN UNSURLARI 277
1. Hareket 277
2. Tipiklik 282
3. Hukuka Aykırılık 283
4. Kusurluluk 284
4.1. Genel Olarak 284
4.2. Kusurun Belirlenmesi 287
III. SUÇ ve CEZAYA ETKİ EDEN NEDENLER 290
1. Birden Fazla Kişinin Yaralanması 290
1.2. Netice Sebebiyle Cezanın Ağırlaştırılmasını Gerektiren
89/2 maddesinde Öngörülen Haller 290
1.2.1. Taksirle yaralanmanın duyu veya organlardan
birinin işlevinin sürekli zayıflamasına neden olması 290
1.2.2. Taksirle yaralanmanın vücutta kemik kırılmasına
neden olması 294
1.2.3. Taksirle yaralanmanın konuşmada sürekli zorluğa
neden olması 296
1.2.4. Taksirle yaralanmanın yüzde sabit ize
neden olması 297
TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMA SUÇLARI
VE TRAFİK CEZA HUKUKU
12
1.2.5. Fiilin, Yaşamı Tehlikeye Sokan Bir Duruma
Neden Olması 299
1.2.6. Taksirle yaralanmanın gebe kadının çocuğunun
vaktinden önce doğmasına neden olması 301
1.3. Netice Sebebiyle Cezanın Ağırlaştırılmasını Gerektiren
89/3 maddesinde Öngörülen Haller 301
1.3.1. Taksirle Yaralanmanın İyileşme Olanağı
Bulunmayan Bir Hastalığa veya Bitkisel Hayata
Girmeye Neden Olması 301
1.3.2. Taksirle Yaralanmanın Duyu veya Organlardan
Birinin İşlevinin Yitirilmesine Neden Olması 303
1.3.3. Taksirle Yaralanmanın Mağdurun Konuşma ya da
Çocuk Yapma Yeteneklerinin Kaybolmasına
Neden Olması 306
1.3.4. Taksirle Yaralanmanın Yüzün Sürekli Değişikliğine
Neden Olması 307
1.3.5. Taksirle Yaralanmanın Gebe Bir Kadının Çocuğunun
Düşmesine Neden Olması 309
1.4. Failin Bilinçli Taksirle Hareket Ettiği Haller 310
2. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar ile Taksirle
Yaralama Suçu Arasındaki İlişki 310
3. Şahsi Cezasızlık Sebebinin Taksirli Sorumluluğa
Etkisi 311
IV. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ HALLERİ 318
1. Teşebbüs 318
2. Teselsül 319
3. İştirak 319
4. İçtima 322
5. Müsadere 325
6. Tekerrür 325
V. SORUŞTURMA ve KOVUŞTURMAYA İLİŞKİN
KURALLAR 327
1. Görev 327
2. Yaptırım 327
3. Zamanaşımı 333
4. Soruşturma Yöntemi 333
VI. SONUÇ 337
Kaynakça 343
Yazılı Kaynaklar 343
Elektronik Kaynaklar 348
TRAFİKTE TAKSİRLE YARALAMAYA İLİŞKİN
YARGITAY KARARLARI 349
 
TRAFİKTE TAKSİRLE ÖLDÜRME SUÇU 365
I. GENEL OLARAK 365
1. Taksirin Unsurları 370
1.1. Fiilin Taksirle İşlenebilen Bir Suç Olması 370
1.2. Hareketin İradi Olması 371
1.3. Dikkat ve Özen Yükümlülüğünün Yerine
Getirilmemiş Olması 373
1.4. Neticenin Öngörülebilir Olması 377
1.5. Neticenin İstenmemiş Olması 380
1.6. Hareket ile Netice Arasında Nedensellik
Bağının Varlığı 381
2. Suçla Korunan Hukuki Değer 384
3. Suçun Mağduru 385
4. Suçun Faili 386
II. SUÇUN UNSURLARI 386
1. Hareket 386
2. Tipiklik 389
3. Hukuka Aykırılık 389
4. Kusurluluk 390
4.1. Genel Olarak 390
4.2. Kusurun Belirlenmesi ve Güven İlkesi İlişkisi 393
III. SUÇ ve CEZAYA ETKİ EDEN NEDENLER 397
1. Suçun Nitelikli Halleri 397
1.1. Birden Fazla Kişinin Ölmesi 397
1.2. Bir Kişinin Ölümüyle Beraber Bir veya
Birden Fazla Kişinin Ölmesi 398
2. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar ile Taksirle Adam
Öldürme Suçu Arasındaki İlişki 399
3. Şahsi Cezasızlık Sebebinin Taksirli
Sorumluluğa Etkisi 401
IV. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ HALLERİ 407
1. Teşebbüs 407
2. Teselsül 408
3. İştirak 409
4. İçtima 411
5. Müsadere 415
6. Tekerrür 416
V. SORUŞTURMA ve KOVUŞTURMAYA İLİŞKİN
KURALLAR 417
1. Görev 417
2. Yaptırım 418
3. Zamanaşımı 423
4. Soruşturma Yöntemi 423
VI. SONUÇ 424
Kaynakça 427
Yazılı Kaynaklar 427
TRAFİKTE TAKSİRLE ÖLDÜRMEYE İLİŞKİN YARGITAY
KARARLARI 435
 
KİTAP  SEÇKİN  VEYA LEGAL YAYINEVLERİNDEN VE İNTERNETTEN SATIN  ALINABİLİR.