MAKALE

LİMİTED ŞİRKET SÖZLEŞMESİNİN ŞEKİL YÖNÜNDEN İNCELENMESİ (TTK. m.575)

Abone Ol

I. G E N E L   O L A R A K

Türk Ticaret Kanunun; 212, 305, 339 ve 575. maddeleriyle bütün ticaret şirketlerinin kurulabilmeleri için şirket sözleşmesinin yazılı şekilde akdedilmesi mecburiyeti getirilmiştir. Bir şirket ortaklığında şirket sözleşmesinin önemi büyüktür. Bunun yanında limited şirket sözleşmesi birtakım işlevlere haizdir. Bu işlevler; ortaklık, ortaklık organları ve üçüncü kişiler bakımından farklılık gösterir.

Bu çalışmada limited şirket sözleşmesi; şekil ve usulü, ticaret sicil müdürlüğüne yapılacak başvuru, sicil müdürünün inceleme görevi ve geçici tescil, tescil ve kayıt için gerçeğe aykırı belgenin sunumu, elektronik imza ve ön sözleşme şartları yönünden incelenmiştir.

II. M E V Z U A T

C) Şirket sözleşmesi

I - Şekil

MADDE 575- (a)Şirket sözleşmesinin yazılı şekilde yapılması ve kurucular tarafından ticaret sicili müdürlüğünde yetkilendirilmiş personelin huzurunda imzalanması şarttır. (b)Şirketin kuruluşunda, şirket sözleşmesini ihtiva eden kâğıtlardan değerli kâğıt bedeli alınmaz.

(e)TTK m. 505 - C) Murakabe/ I - Şekli: Limitet şirket mukavelesinin yazılı şekilde yapılması ve bütün kurucuların imzalarının noterce tasdikı şarttır.

III. A Ç I K L A M A

A. GENEL OLARAK

Limited şirketler en fazla elli ortak tarafından nitelikli yazılı şekilde oluşturulan sözleşmeyle kurulur. Bu şirket sözleşmesi yine kurucular tarafından ticaret sicili müdürlüğünde yetkilendirilmiş personelin huzurunda imzalanması şarttır (TTK m. 575/1).  Şirket sözleşmesi, Türk Ticaret Kanunun limited şirketlere ilişkin hükümlerinden ancak kanunda duruma açıkça cevaz verilmişse sapabilir. Ancak diğer kanunların öngörülmesine izin verdiği tamamlayıcı nitelikteki şirket sözleşmesi hükümleri, o kanuna özgülenmiş olarak hüküm doğururlar (TTK m.579).

B. UNSURLARI

a. Şirket Sözleşmelerinin Şekil ve Usulü Bakımından;

Bir şirket ortaklığında şirket sözleşmesinin önemi büyüktür. Bunun yanında limited şirket sözleşmesi birtakım işlevlere haizdir. Bu işlevler; ortaklık, ortaklık organları ve üçüncü kişiler bakımından farklılık gösterir. Limited ortaklık yönünden; ortaklığı oluşturma ve meydana getirme, tanıtma, bireyselleştirme, düzenleme işlevleri bulunmaktadır. Organlar yönünden; ortaklığı ve organları düzenleme, koruma, plan ve tasarı işlevleri bulunmaktadır. Üçüncü kişiler yönünden kamuya açıklık sağlama işlevi bulunmaktadır.

Hukukumuzda limited şirket sözleşmesi şekli birkaç değişikliğe uğramıştır. Türk Ticaret Kanunu’nun yürürlüğe girdiği dönemde şirket ortaklık sözleşmesinin yazılı şekilde yapılması ve şirket kurucuların imzalarının noter tarafından onaylanması zorunluluğu öngörülmüş idi. 15.07.2016 tarihli 6728 sayılı Kanun kapsamında 67. madde ile bu hüküm şirket sözleşmesinin yazılı şekilde yapılması ve kurucuların imzalarının noterce onaylanması veya şirket sözleşmesinin ticaret sicil müdürü yahut yardımcısı huzurunda imzalanması şart olduğu şeklinde değiştirilmiştir. Madde ile düzenlendiği üzere kurucuların imzalarının noterce onaylanmasına dair bir alternatif unsur olarak getirilmiştir. Bu düzenlemenin ardından ise devam eden süreçte TTK m. 575 kapsamında öngörülen usul ve şekil hükmü 15.02.2018 tarihli ve 7099 sayılı Kanunun 24. maddesi ile beraber yeniden bir değişikliğe gidilerek halihazırdaki son hâlini almıştır. Yürürlükte olan hâli ile limited şirket sözleşmesinin yazılı şekilde yapılması ve kurucular tarafından ticaret sicil müdürlüğünde yetkilendirilmiş personelin huzurunda imzalanması şeklindedir. Değişiklik öncesi düzenlenmiş hali ile kurucularının imzalarının noter tarafından onaylanması alternatifi kaldırılmış ve ticaret sicili müdürü yahut yardımcısı huzurunda imzalanması şartı ile bu imza sürecinin de ticaret sicili müdürlüğünden yetkilendirilmiş bir personel huzurunda gerçekleştirilmesi gerekliliği öngörülmüştür. Bu değişiklikteki temel gaye olarak limited şirketin kuruluş aşamasında maliyet ve sürelerin azaltılarak kuruluş işleyişinin iyileştirilmesi ve hızlandırılması hedeflenmiştir.

Limited şirket kurucularınca ilk yapılması gereken şirket sözleşmesini TTK’da öngörülen; şirketin ticaret unvanı ve merkezinin bulunduğu yer, esaslı noktaları belirtilmiş ve tanımlanmış bir şekilde şirketin işletme konusu, esas sermayenin itibarî tutarı ve esas sermaye paylarının sayısı, itibarî değerleri, varsa imtiyazlar, esas sermaye paylarının grupları, müdürlerin adları, soyadları, unvanları, vatandaşlıkları ile son olarak şirket tarafından yapılacak ilanların şeklini içerir asgari kayıtlar ile yazılı şekilde hazırlamaları gerekir (TTK m. 576). Bu madde ile asgari içeriklerle oluşturulacak şirket sözleşmesi, TTK m.575 gereğince hüküm altına alındığı üzere şirket sözleşmesinin oluşumunda belirtilen yazılılık ilkesi şirket sözleşmesinin yazılı şekilde yapılması öngörülen sözleşme olarak borç altına giren şirket kurucularının imzalarının bulunması anlamındadır (TBK m. 14).

Limited şirket kurucularınca veya bu sözleşme ile asgari zorunlu kayıtlar içerinde yer alan müdürler tarafından hazırlanan bu sözleşmeyi şirketin kurulacağı mahalin ticaret sicil müdürlüğüne gidilerek bu müdürlükte belirlenerek yetkilendirilmiş personel huzurunda imzalanması gerekmektedir. Bu hususta düzenlenen Şirket Kuruluş Sözleşmesinin Ticaret Sicili Müdürlüklerinde İmzalanması Hakkında Tebliğ m. 3/f. 1-t gereğince yetkilendirilmiş personel de bu Tebliğde yer alan hükümler çerçevesinde kuruluş aşamasında kurucuların şirket sözleşmesine atacakları imzaların onaylanması ve imza beyannamesinin düzenlenmesi işlemlerini yerine getirmek üzere ticaret sicili müdürü tarafından görevlendirilen ticaret sicili müdürlüğü personelini ifade etmektedir.

Diğer taraftan TTK m. 575 kapsamında şirket sözleşmesi için öngörülen şekil şartı Kanunda sözleşmeler için öngörülen şekil olarak geçerlilik şeklidir. Öngörülen şekle uyulmaksızın kurulan sözleşmeler hüküm doğurmayacaktır.

1. Şirket Sözleşmesinin Elektronik İmza ile İmzalanması

Şirket sözleşmesinin kurucular veya temsilciler tarafından imza sürecinin elektronik ortamda da gerçekleştirilebilir. Bilindiği üzere ticaret şirketleri ile gerçek ve tüzel kişi diğer tacirlere ilişkin olarak, Türk Ticaret Kanunun zorunlu tuttuğu bütün işlemler elektronik ortamda güvenli elektronik imza ile de yapılabilir. Bu işlemlerin dayanağı olan belgeler de aynı usulle elektronik ortamda düzenlenebilir.

Sözleşmenin zaman unsurunun belirlenmesi gereken ve yönetmelikte düzenlenen hâllerde güvenli elektronik imzaya eklenen zaman damgasının tarihi, diğer hâllerde merkezî veri tabanı sistemindeki tarih esas alınır (TTK m.1526/3).

Şirket adına imza yetkisini haiz kişiler de şirket namına kendi adlarına üretilen güvenli elektronik imzayla imza atabilirler. Bu durumda, kullanılacak nitelikli elektronik sertifikalarda sertifika sahibi alanı içerisine, sertifika sahibinin ismiyle birlikte temsil ettiği tüzel kişinin de ismi yazılır. Bu husus tescil ve ilan edilir (TTK m.1526/4).

2. Ticaret Sicil Müdürlüğüne Başvuru

Şirket sözleşmesinin imzalanması sürecinde ticaret sicil müdürlüğüne yapılacak başvuruda;

- kurucular, sözleşmenin imzalanması için şirketin kurulacağı yer müdürlüğünde hazır bulunacak,

- kurucusu gerçek kişi veya tüzel kişi olan şirketlerin sözleşmesi müdürlükte bizzat kendileri veya temsilcileri tarafından imzalanacak,

- on sekiz yaşından küçük kişilerin şirkette kurucu ortak olabilmesi için şirket sözleşmesinin velileri tarafından imzalanacak, velinin tek kişi olması halinde, nüfus kayıt örneğinin ibraz edilecek,

- on sekiz yaşından küçük kişinin velisiyle birlikte şirket kurucusu olması halinde, vasi veya kayyım kararı müdürlüğe ibraz edilecek,

- yine kurucu Türk vatandaşı ise geçerli kimlik kartı, pasaport veya sürücü belgesi ibraz edilecek,

- kurucunun doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybeden kişi olması durumunda mavi kart ibraz edilecek,

- kurucu yabancı uyruklu ise başvuruda geçerli pasaport ibraz edilecek,

- kurucu adına imza atacak temsilciler, sıfat ve yetkileri ile işlemi yapmaya izinli olduklarını gösterir belge ibraz edecek, ayrıca bu kişiler geçerli kimlik belgelerini ibraz edecek,

- kurucu adına imza atacak kişinin vekil olması halinde vekâletname düzenlemeye yetkili makam veya noterlerce onanmış vekâletnamenin aslı ibraz edilecek,

- son olarak kurucu adına imza atacak kişinin vasi veya kayyım olması halinde konuya ilişkin mahkeme kararının aslı veya onaylı sureti ibraz edilecektir.

Limited şirket sözleşmesi ve beraberindeki belgelerin doğrulanması adına yetkilendirilmiş personel şirket kuruluş işlemi için başvuruda bulunan kişinin kimliğini kanıtlayan resmî belgesini inceler, belgedeki fotoğraf ile gelen kişiyi karşılaştırır, kişi bilgileri ile varsa soğuk mühür izini kontrol eder.  İbraz edilen belgeden şüpheye düşülmesi halinde ispata yarar ikinci bir belge istenir. Başvuruda bulunan kişinin, gerçekten ibraz edilen kimliğin sahibi olup olmadığı hususunda Sistem üzerinden gerekli kontrollerde bulunulacaktır. Yine ibraz edilen belgenin yırtık veya yıpranmış olması, belgedeki resmin eski olması veya benzeri durumlar nedeniyle kimlik doğrulanmasında tereddüt yaşanması durumunda, belgenin değiştirilmesi veya yenilenmesi istenir.

Tüm bu işlemlerin yerine getirilmesi ardından, şirket sözleşmenin müdürlük tarafından MERSİS’ten (İçişleri Bakanlığı tarafından yürütülen Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi) alınacak nüshası kurucular veya temsilciler tarafından müdür veya müdür yardımcısı yahut yetkilendirilmiş personel huzurunda imzalanacaktır. İmzalanan sözleşme nüshalarının her sayfası, müdür veya müdür yardımcısı yahut yetkilendirilmiş personel tarafından imzalanarak mühürlenir. Ayrıca nüshaların son sayfasına işlem tarihi de yazılır veya tarih kaşesi basılır. Yine imza onay belgesi hazırlanarak müdür veya müdür yardımcısı yahut yetkilendirilmiş personel tarafından imzalanır. Söz konusu belge mühürlenir ve bu şirket sözleşmenin arkasına eklenir. Müdür veya müdür yardımcısı yahut yetkilendirilmiş personel tarafından yapılan bu onay, imzaların kuruculara veya temsilcilere ait olduğunun tasdiki mahiyetindedir.

3. Limited Şirket Sözleşmesine Dair Ön Sözleşme

Hak ve borç altına girmek üzere ileride yapılacak asıl sözleşmeyi yapma borcu yükümü ile asıl sözleşmenin kurulmasına yönelen, asıl olan ana sözleşmenin kurulmasıyla birlikte ifa edilerek sona eren ön geçici sözleşmedir.

Limited şirketin kurulmasına dair ön sözleşme yapılabilir. Bu noktada asıl sözleşme limited şirket sözleşmesi; hak ve borç altına girmek üzere ileride yapılacak şirket sözleşmesi yapma borcu yükümü ile şirket sözleşmenin kurulmasına yönelen, şirket sözleşmenin kurulmasıyla birlikte ifa edilerek sona eren sözleşme de, ön geçici sözleşmedir.  

Limited şirket sözleşmesine ilişkin ön sözleşme de yapılması ihtimalde; genel kural kapsamında bir sözleşmenin ileride kurulmasına ilişkin sözleşmeler geçerlidir. Kanunlarda öngörülen istisnalar dışında, ön sözleşmenin geçerliliği, ileride kurulacak sözleşmenin şekline bağlıdır (TBK m. 29).  Hal böyle iken limited şirket ön sözleşmesi kanunlarda aksi öngörülmedikçe, ileride kurulacak sözleşmenin şekline tabi olduğundan TBK m. 12/2 gereğince şekil şartı geçerlilik şeklidir. Bu durumda limited şirket sözleşmesine dair ön sözleşme için de geçerlidir. Neticeden limited şirket sözleşmesine dair ön sözleşmenin amir hüküm gereğince ticaret sicil müdürlüğü tarafından yetkilendirilmiş personel huzurunda imzalanması gerekir (TTK m. 575). Aksi takdirde limited şirket ön sözleşmesi kanunlarda aksi öngörülmedikçe, TBK m. 12/2 gereğince ileride kurulacak sözleşmenin şekline tabi olduğundan, öngörülen şekle uyulmaksızın kurulan sözleşmeler hüküm doğurmayacaktır.

4. Ticaret Sicil Müdürünün İnceleme Görevi ve Geçici Tescil

Ticaret sicil müdürü TTK m. 32 gereğince limited şirket sözleşmesinin kanunun aradığı hükümleri içerip içermediğini detaylıca incelemekle yükümlüdür. Bunlardan mutlak zorunlu hususlar kanunda açık şekilde öngörüldüğünden sicil müdürlüğünce kolayca incelenebilecektir. Bu hükümleri taşımayan bir limited şirket sözleşmesine dayalı olarak şirketin ticaret siciline tescili için başvurulduğunda bu tescil işlemi sicil müdürlüğünce ilgilinin tescil talebini reddetmeyecektir.  Aksine bu eksikliğin tamamlanması ya da aykırılığın giderilmesi için kuruculara veya temsilcilerine uygun bir süre vermesi gerekir (TTK m.32/2, 33/1).

Ticaret Sicil müdürü tescil için aranan kanuni şartların var olup olmadığını incelemekle yükümlüdür. Tüzel kişilerin tescilinde, özellikle şirket sözleşmesinin, emredici hükümlere aykırı olup olmadığı ve söz konusu sözleşmenin kanunun bulunmasını zorunluluk olarak öngördüğü hükümleri içerip içermediği incelenir. Tescil edilecek hususların gerçeği tam olarak yansıtmaları, üçüncü kişilerde yanlış izlenim yaratacak nitelik taşımamaları ve kamu düzenine aykırı olmamaları şarttır. Çözümü bir mahkeme kararına bağlı bulunan veya sicil müdürü tarafından kesin olarak tescilinde duraksanan hususlar, ilgililerin istemi üzerine geçici olarak tescil olunur. Ancak, ilgililer üç ay içinde mahkemeye başvurduklarını veya aralarında anlaştıklarını ispat etmezlerse geçici tescil resen silinir. Mahkemeye başvurulduğu takdirde kesinleşmiş olan hükmün sonucuna göre işlem yapılır (TTK m.32).

Şirket sözleşmesinin sicile tescil süresi 30 (otuz) gündür. Şirket sözleşmesinin ticari sicile tescil edilmesine kadar geçen süre zarfında ön limited şirket kurumuş olur.

Limited şirket sözleşmesinin kurucular veya temsilcileri tarafından sicil müdürlüğünde yetkilendirilmiş personel huzurunda imzalanmasından sonra, -veya elektronik ortamda-  sicil müdürünün incelemesi esnasında şirket sözleşmede eksiklik ya da kanuna aykırılığın tespiti halinde sicil memuru tescil talebini reddetmeyecektir.  Aksine bu eksikliğin tamamlanması ya da aykırılığın giderilmesi için kuruculara veya temsilcilerine uygun bir süre vermesi gerekir (TTK m.32/2, 33/1).

Ticaret Sicili Yönetmeliği’nin 34. maddesi kapsamına göre, sicil müdür veya müdür yardımcıları ile tescile yetkili personelin tescil için, tescili istenen olgunun kanuni olarak sicile kaydı gerekli bir olgu olup olmadığı tescil isteminin Kanun ve bu Yönetmelikte öngörüldüğü şekilde ve ilgililer tarafından yapılıp yapılmadığı, tescil için Kanun, bu Yönetmelik ve ilgili diğer mevzuatta öngörülen belgelerin ve harç makbuzunun bulunup bulunmadığı, tescil edilecek olgunun şirket sözleşmesine ve Kanunun emredici hükümlerine aykırı bulunup bulunmadığı, tescil edilecek olgu bir ticaret şirketinin organ kararına dayanmakta ise, kararın şirket sözleşmesine ve Kanunun emredici hükümlerine uygun alınıp alınmadığı, tescil edilecek olguların gerçeği tam olarak yansıtıp yansıtmadığı, üçüncü kişilerde yanlış bir izlenim yaratacak nitelik taşıyıp taşımadığı ve kamu düzenine aykırı olup olmadığı, ticaret şirketinin tescilinde özellikle şirket sözleşmesinin Kanunun emredici hükümlerine aykırı olup olmadığı, Kanunun bulunmasını zorunlu kıldığı hükümleri içerip içermediği, tescil edilecek olgunun Bakanlığın veya diğer resmi kurumların iznine ya da uygun görüşüne tabi olması halinde, söz konusu iznin veya uygun görüşün alınıp alınmadığı yönleriyle aranan kanuni şartların var olup olmadığını inceleme yükümlülüğü bulunmaktadır.

Limited şirket, kurucuların veya temsilcilerinin kanuna uygun olarak düzenlenmiş bulunan, sermayenin tamamını ödemeyi şartsız olarak taahhüt ettikleri, ticaret sicili müdürlüğünde yetkilendirilmiş personelin huzurunda imzaladığı şirket sözleşmesinde limited şirket kurma iradelerini açıklamalarıyla kurulur (TTK m.585).

5. Şirket Sözleşmesi Tescil ve Kayıt İçin Gerçeğe Aykırı Belgenin Sunumu

Gerçeğe aykırı şirket sözleşmesini tescil ve kayıt için sicil memuruna sunulu dilekçesine ekleyene, hem TTK 38. Maddesinde yer alan sorumluluk gündeme geleceği gibi, aynı zamanda tescil için gerçeğe aykırı beyanda bulunma kabahatini veya şartların varlığı halinde Türk Ceza Kanunu kapsamında resmî belgede sahtecilik (TCK m.204) ya da özel belgede sahtecilik (TCK m.207) suçu meydana gelecektir. Şirket sözleşmesinde gerçeğe aykırı durumların varlığı halinde ise, bunların da katılımlarına resmi makamların dahil olduğu durumlarda resmî belgede sahtecilik suçu, diğer bölümlerde bulunması halinde de özel belgede sahtecilik suçu meydana gelmiş olacaktır.

Sicil müdürlüğünce gerçekleştirilecek bu incelemeler ticaret sicili müdürlüğünde yetkilendirilmiş personelin huzurunda belgelerin görünen yüzü üzerinden yüzeysel olarak yapılacağı için şartların varlığı halinde Türk Ceza Kanunu kapsamında resmî belgede sahtecilik (TCK m.204) ya da özel belgede sahtecilik (TCK m.207) suçu oluşabilecek, bu beyanları yapanlar veya belgeleri düzenleyenlerin ve bunlara katılanların sorumluluğu meydana gelecektir.

b. Şirketin Kuruluş Aşamasında Şirket Sözleşmesi Nüshalarından Alınan Vergi ve Sair Giderler Bakımından;

Şirket sözleşmesinin düzenlenmesi ile sicilde tesis edilen işlemler ve diğer aşamalarda kurucular değerli kâğıt bedelinden muaf tutulmuşlardır. Şirketin kuruluşunda, şirket sözleşmesini ihtiva eden kâğıtlardan değerli kâğıt bedeli alınmaz (TTK m.575).

Yine TTK ile ortaklığın kuruluşunda, şirket sözleşmesi içeren kâğıtlardan değerli kâğıt bedeli alınmayacağına ilişkin düzenlemesi ile ortaklıkların kuruluş aşamasında maliyet ve sürelerin azaltmış, kuruluş işleyişini iyileştirilmiş ve hızlandırılmıştır.

IV.  S O N U Ç   O L A R A K

Limited ortaklık anonim şirketler gibi büyük nitelikte organizasyon olmayıp orta ve küçük ölçekli ticari işletmelerin tercihinde bulunan, tüzel kişiliğe haiz, kanunen yasak olmayan her türlü ekonomik amaç ve konu için kurulabilen bir şirket türüdür.

Limited şirket sözleşmesi; ortaklık, ortaklık organları ve üçüncü kişiler bakımından farklı ve önem arz eden işlevlere haizdir. Yine TTK m. 575 kapsamında şirket sözleşmesi için öngörülen şekil şartı Kanunda sözleşmeler için öngörülen şekil olarak geçerlilik şeklidir. Öngörülen şekle uyulmaksızın kurulan sözleşmeler hüküm doğurmayacaktır.

Limited şirketin kuruluş aşamasında maliyet ve sürelerin azaltılarak ortaklık kuruluş aşamasının iyileştirilmesi ve hızlandırılması adına şirket sözleşmesi şekli birkaç değişikliğe uğramıştır. Son hali ile kurucularının imzalarının noter tarafından onaylanması alternatifi kaldırılmış ve ticaret sicili müdürü yahut yardımcısı huzurunda imzalanması şartı ile bu imza sürecinin de ticaret sicili müdürlüğünden yetkilendirilmiş bir personel huzurunda gerçekleştirilmesi gerekliliği öngörülmüştür. Yine TTK ile limited şirketin kuruluşunda, şirket sözleşmesi içeren kâğıtlardan değerli kâğıt bedeli alınmayacağına ilişkin düzenlemesi ortaklıkların kuruluş işlemleri kolaylaştırmış, kuruluş aşamasında maliyet ve sürelerin azaltmıştır.

Şirket kurucularınca ilk yapılması gereken şirket sözleşmesini TTK m. 576 kapsamında öngörülen asgari kayıtlar ile yazılı şekilde hazırlamaları gerekir. TTK m.575 ile de hüküm altına alındığı üzere şirket sözleşmesinin oluşumunda belirtilen yazılılık ilkesi şirket sözleşmesinin yazılı şekilde yapılması öngörülen sözleşme olarak borç altına giren şirket kurucularının imzalarının bulunması anlamındadır (TBK m. 14).

Limited şirket kurucularınca, hazırlanan bu sözleşmeyi şirketin kurulacağı mahalin ticaret sicil müdürlüğüne gidilerek bu müdürlükte belirlenerek yetkilendirilmiş personel huzurunda imzalanması gerekmektedir. Ticaret şirketleri ile gerçek ve tüzel kişi diğer tacirlere ilişkin olarak, bu Türk Ticaret Kanunun zorunlu tuttuğu bütün işlemler elektronik ortamda güvenli elektronik imza ile de yapılabileceği için, imza sürecinin şirket sözleşmesinin kurucular veya temsilciler tarafından elektronik ortamda da gerçekleştirilebilir.

Diğer taraftan hak ve borç altına girmek üzere ileride yapılacak asıl sözleşmeyi yapma borcu yükümü ile asıl sözleşmenin kurulmasına yönelen, asıl sözleşme olan ana sözleşmenin kurulmasıyla birlikte ifa edilerek sona eren limited şirket ön geçici sözleşmesi de yapılabilir. Kanunlarda öngörülen istisnalar dışında, ön sözleşmenin geçerliliği, ileride kurulacak sözleşmenin şekline bağlıdır (TBK m. 29). Bu durumda limited şirket sözleşmesine dair ön sözleşme için de geçerlidir. Neticeden limited şirket sözleşmesine dair ön sözleşmenin amir hüküm gereğince ticaret sicil müdürlüğü tarafından yetkilendirilmiş personel huzurunda imzalanması gerekir (TTK m. 575). Aksi halde öngörülen şekle uyulmaksızın kurulan sözleşme olarak hüküm doğurmayacaktır.

Ticaret Sicil müdürlüğünce yapılan başvurunun tescil için aranan kanuni şartların var olup olmadığını incelemekle yükümlüdür. Tüzel kişilerin tescilinde, özellikle şirket sözleşmesinin, emredici hükümlere aykırı olup olmadığı ve söz konusu sözleşmenin kanunun bulunmasını zorunluluk olarak öngördüğü hükümleri içerip içermediği incelenir. Tescil edilecek hususların gerçeği tam olarak yansıtmaları, üçüncü kişilerde yanlış izlenim yaratacak nitelik taşımamaları ve kamu düzenine aykırı olmamaları şarttır. Çözümü bir mahkeme kararına bağlı bulunan veya sicil müdürü tarafından kesin olarak tescilinde duraksanan hususlar, ilgililerin istemi üzerine geçici olarak tescil olunur. Ancak, ilgililer üç ay içinde mahkemeye başvurduklarını veya aralarında anlaştıklarını ispat etmezlerse geçici tescil resen silinir. Mahkemeye başvurulduğu takdirde kesinleşmiş olan hükmün sonucuna göre işlem yapılır (TTK m.32).

Şirket sözleşmesinde eksiklik ya da kanuna aykırılığın tespiti halinde sicil memuru tescil talebini reddetmeyecektir.  Aksine bu eksikliğin tamamlanması ya da aykırılığın giderilmesi için kuruculara veya temsilcilerine uygun bir süre vermesi gerekir (TTK m.32/2, 33/1).

Netice itibari ile; limited şirket, kurucuların veya temsilcilerinin kanuna uygun olarak düzenlenmiş bulunan, sermayenin tamamını ödemeyi şartsız olarak taahhüt ettikleri, ticaret sicili müdürlüğünde yetkilendirilmiş personelin huzurunda imzaladığı şirket sözleşmesinde limited şirket kurma iradelerini açıklamalarıyla kurulmuş olacaktır (TTK m.585).

Son olarak, gerçeğe aykırı şirket sözleşmesini tescil ve kayıt için sicil memuruna sunulu dilekçesine ekleyene, TTK 38. Maddesinde yer alan sorumluluk gündeme geleceği gibi, aynı zamanda tescil için gerçeğe aykırı beyanda bulunma kabahatini veya şartların varlığı halinde Türk Ceza Kanunu kapsamında resmî belgede sahtecilik (TCK m.204) ya da özel belgede sahtecilik (TCK m.207) suçu meydana gelecek, bu beyanları yapanlar veya belgeleri düzenleyenlerin ve bunlara katılanların sorumluluğu meydana gelecektir.

Av. Abuzer KARAHANLI