Nafaka Arttırım Davası Nedir?
Nafaka arttırım davası mahkemece belirlenen nafaka miktarının zaman içinde değişen ekonomik koşullar nedeniyle düşük kalması sebebiyle açılan davadır.
Nafaka Arttırım davasının kanuni dayanağı TMK m.176/4’te şu şekilde düzenlenmiştir:
“Tarafların malî durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hâllerde iradın artırılması veya azaltılmasına karar verilebilir.”
Nafaka artırım davasına dayanak teşkil edecek diğer bir Diğer kanun maddesi ise TMK m.331’dir: TMK m.331e göre:
“Durumun değişmesi hâlinde hâkim, istem üzerine nafaka miktarını yeniden belirler veya nafakayı kaldırır.”
Kanun lafzından da anlaşılacağı üzere İş bu davanın açılabilmesi için ;
-Nafaka alacaklısı için hükmedilen nafaka miktarının yetersiz kalması ,
- Nafaka alacaklısının ihtiyaçlarında meydana gelen artışlar,
-Nafaka ödeyen kimsenin mali ekonomik gücünde orantısız artışlar,
Yukarıda değindiğimiz şartlardan bir veya birkaçı bulunması durumunda nafaka arttırım davası açılabilecektir.
Nafaka artırım davası yoksulluk, iştirak, yardım nafakası için açılabilir. Tedbir nafakasının artırılması veya azaltılması talebi ise halihazırda devam eden derdest davaya bakan mahkemeye sunulur. Çünkü tedbir nafakası, boşanma davası sonucu kesinleşinceye kadar ödenen ve boşanma davası kesinleştiğinde sona eren bir nafaka türüdür. Nafaka artırım davasının açılabilmesi için herhangi bir zamanaşımı veya hak düşürücü süre söz konusu değildir. Yani nafaka yükümlülüğü devam ettiği sürece her zaman iş bu dava açılabilir.
Nafaka Artırım Davasını Açabilecek Kişiler
Nafaka artırım davası kural olarak nafaka alacaklısı tarafından, nafaka borçlusuna karşı talepte bulunmak amacıyla açılan davadır. Eski eşe yoksulluk nafakası veya çocuk lehine iştirak nafakasına hükmedilmişse eski eş veya çocuğun velayetini elinde bulunduran kişiler nafakanın artırılmasını talep edebilir.
Nafaka arıtırım davasının karara bağlanması için, mahkeme delilleri, nafaka miktarını, arttırma talebini birlikte değerlendirir. Nafaka artırımına ilişkin verilen kararda nafakanın her yıl belli bir oranda artacağına hükmedilebilir. Bunun sebebi, sürekli aynı mağduriyetlerin yaşanmasının önüne geçilmesidir. Yargıtay’a göre nafaka miktarının yıllık artırımı ÜFE (Üretici Fiyat Endeksi) göz önüne alınarak yapılır.
Çocuğun İştirak Nafakasında Artırım Davası
Mahkemenin vermiş olduğu nafaka kesin bir hüküm teşkil etmemektedir. Nafaka, alacalının talebi doğrultusunda artırılabilir. Evlilik birliğini resmi olarak mahkemede sonlandıran eşlerden, boşanma sonucu geçim sıkıntısı yaşayacak kişinin bu problemi bir nebzede olsa azaltmak için nafaka talep hakkı olacaktır. İştirak nafakasının çocuğun büyümesine veya eğitim ihtiyaçlarında nafaka miktarını yetersiz kalması sonucu çocuğun velayetini elinde bulunduran kişinin talebi ile nafakanın artırımı davası açılabilecektir.
Eşlerin birlikteliği sonucu bir çocuk dünyaya gelmiş ise çocuğun velayetini elinde bulunduran kişinin çocuk masrafları için nafaka hakkı mevcut olacaktır. Günümüz koşullarında hükmedilen iştirak nafaka miktarları kısa bir süre içerisinde yetersiz hale gelebilmektedir. Günden güne artan harcamalar, ihtiyaçlar sonucu çocuk için iştirak nafakası alacaklısının gerekli sebeplerin varlığını mahkemeye sunması ile nafaka artırım talebinde bulunmasını gerektirecektir.
Nafaka Arttırım Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme Hangisidir?
Nafaka arttırım davasında yetkili mahkeme nafaka alacaklısının yerleşim yeri mahkemesidir. Görevli mahkeme aile mahkemeleridir. HMK 'nin 6. Maddesine göre genel yetki davalı gerçek ya da tüzel kişinin yerleşim yeri mahkemesidir. Ayrıca belirtme gereği duyuyorum ki Türk Medeni kanununun 177. Maddesine göre nafaka arttırım için özel bir hüküm vardır ; bu maddeye göre boşanmadan sonra açılacak nafaka davalarında nafaka alacaklısının yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir.
Anlaşmalı boşanmadan sonra Nafaka Arttırım Davası Açılabilir mi?
Anlaşmalı boşanma davası sonuçlandıktan sonra şartlar elveriyorsa her zaman nafaka arttırım davası açılabilecektir. Nafaka arttırım oranı taraflarca anlaşmalı boşanma protokolü ile belirlenmişse iş bu arttırım protokolde açıkça belirtilmelidir. Ancak taraflarca herhangi bir arttırım oranı belirlenmemişse şartlar elverdiği takdirde iş bu dava her daim ikame edilebilecektir.
Nafaka arttırım davası açılırken hak kaybı ve mağduriyete sebep olabilecek her türlü işlem ve talepten kaçınılmalıdır. Zira Günümüz şartlarında enflasyon, hızla değişen ekonomi gibi unsurlar sebebiyle nafaka alacaklıları mağdur olmakta ekonomik sıkıntı çekmektedir. Ekonomik sıkıntıyı ve mağduriyeti en aza indirgeme amacı ile usulüne uygun ve taleplerin her birinin tek tek belirtilmesi suretiyle nafaka arttırım davası ikame edilmelidir.
Av. Ayşe Nur ÇİFTCİ