213 sayılı Vergi Usul Kanununun 340, 359 ve 367. maddelerinin çeşitli fıkralarının iptali istemine dair Anayasa Mahkemesi'nin 04/11/2021 tarih ve E:2019/4, K:2021/78 sayılı gerekçeli kararı 09/03/2022 tarih ve 31773 sayılı Resmi Gazete'de yayımlandı. Anayasa Mahkemesi, İstanbul 7. Vergi Mahkemesi ile Bursa 17. Asliye Ceza Mahkemesinin itiraz yoluyla yaptıkları başvuruya ilişkin bu incelemesinde iptali istenen fıkralardan sadece 367. maddenin son fıkrasını iptal etti. “Tek fiile tek ceza verilmesi gerektiği” ilkesinden hareketle iptali istenen 213 sayılı Kanunun 340/2, 359/son ve 367/5. fıkralarını ise AYM, Anayasaya uygun buldu.
ADİL YARGILAMA
Anayasa Mahkemesi, iptal edilen 367. maddenin son fıkrasının etkileşiminin önündeki engelin kaldırılması gerektiği kanaatini ortaya koydu. Vergi incelemesi Vergi Müfettişliklerince yapıldıktan sonra hem vergi dairesine hem de savcılığa gönderiliyor. Vergi Dairesi buradaki istemler doğrultusunda tarhiyat yapıp vergi cezası kesiyor. Müfettişlikçe savcılığa yapılan suç duyurusu neticesinde de savcılık iddianame hazırlıyor ve Mahkemeye gönderiyor. Bu şekilde hem idari süreç hem de adli süreç eşgüdümsel olarak yürütülüyor. Bu bağlamda AYM özü itibariyle aynı kaynaktan beslenen bu iki sürecin arasındaki etkileşimi ortadan kaldıran 367/son fıkrasının adil yargılanmanın tüm mekanizmalarıyla ortaya çıkarılmasına engel teşkil ettiğinden iptal edilmesi gerektiği yolundaki kararı verdi.
YARGI ORGANLARI ARASINDA BAĞIMSIZLIK
AYM kararını hukukihaber.net'e yorumlayan Avukat Hakan Mert, "AYM'nin bu kararından vergi cezalarına karşı açılan davalarda Vergi Mahkemelerince verilen kararların Ceza Mahkemelerini de bağlayacağı veya bunun tersinin olacağı sonucu çıkarılmamalıdır. Nitekim AYM söz konusu kararında bu yargı organları arasındaki bağımsızlığı da not edip, vurguluyor. Bu iki yargı birimi arasındaki kararları bağlamında bağımsızlık ve tarafsızlık mevcut halini korumaktadır. Bunun aksinin düşünülmesi doğal olarak hakimlik bağımsızlığı, tarafsızlığı ve teminatına da aykırı olacağından başka bir Anayasal ihlal doğuracaktır." dedi.
YENİ BİR DÜZENLEME GEREKMEYECEK
Mert sözlerine şöyle devam etti: "İptal edilen fıkra vergi daireleri/idareleri ile (mahkemeleri değil) ceza mahkemelerinin bağlantısını kesen bir düzenlemeyi barındırıyordu. AYM bu etkileşimi kesen düzenlemeyi iptal etmiş oldu. Zaten uygulamada da bu düzenlemenin fiilen ortadan kalktığını belirtmekte fayda var. Nitekim ceza yargılaması sürecinde vergi dairesi davaya katılan sıfatıyla dahil olup her türlü bilgi, belge ve savunmayı Ceza Mahkemesine sunabilmekteydi. Dolayısıyla bu karar sonrasında yasa koyucunun yeni bir düzenleme yapacağı kanaatini taşımadığımızı da belirtmek istiyoruz." (hukukihaber.net)